Wat zijn familieopstellingen en wat kun je ermee bereiken?

Familieopstellingen zijn een methode binnen het systemisch werk om inzicht te krijgen in de diepere oorzaken van een vraagstuk. Het is een werkvorm die zich richt op de dynamieken in de systemen waar iemand onderdeel van uitmaakt. Het wordt in de coaching en counselling ingezet om met mensen te onderzoeken hoe ze in hun leven beïnvloed worden door deze systemen. Door inzicht te krijgen in deze invloeden kunnen mensen veel helderheid krijgen over hun functioneren en over eventuele oorzaken van hun problematiek. In onze opleidingen zijn systemisch werk en familieopstellingen daarom altijd onderdeel van het lesprogramma.

Wat kan een familieopstelling opleveren?

Vanuit de systemische benadering kun je stellen dat een cliënt nooit alleen jouw praktijk binnenkomt, want iedereen maakt onderdeel uit van meerdere systemen. Daaronder valt het systeem van het gezin van herkomst, maar ook van de systemen waar je in je latere leven onderdeel van uitmaakt. Deze systemen hebben allemaal invloed op het functioneren van het individu.

Het systeem van het gezin van herkomst neemt een bijzondere plek in, omdat de dingen die je in je jeugd meekrijgt vaak de rest van je leven een grote rol spelen. Karakter, talenten, vaardigheden, economische status, maar ook patronen, overtuigingen, ziekte en trauma kunnen worden doorgegeven van generatie op generatie. Ze worden gedragen door “het systeem” en de mensen die daarvan deel uitmaken. Deze patronen kun je in je verdere leven weer tegenkomen binnen nieuwe systemen, waaronder je relatie, school, werk of verenigingsverbanden. Systemisch werk kan deze (on)bewuste patronen zichtbaar maken.

De patronen uit je jeugd kunnen zowel dienend als belemmerend zijn. Door een familieopstelling te doen, kun je bij jouw cliënten inzichtelijk maken welke invloeden de familie en andere systemen hebben op hun gedrag en beslissingsproces. Als de patronen belemmerend zijn, kun je jouw cliënt helpen om los te komen van deze patronen, om dichter bij zichzelf te komen en om eigen keuzes te maken. Indien de patronen helpend zijn, kun je met de cliënt kijken hoe hij/zij juist meer gebruik kan maken van deze kracht.

De oorsprong van systemisch werk

De methodiek is in eerste instantie ontwikkeld door Bert Hellinger om te werken met families (familieopstellingen). Later ontwikkelde hij ook methoden voor het werken in organisaties (organisatieopstellingen).

Bert Hellinger’s meest belangrijke bijdrage bestond uit zijn theorie over ‘de dynamiek van toebehoren’ (het bij een systeem horen) en de loyaliteit aan familie en groepen. Welke plek neem je bijvoorbeeld in een systeem in? Is dat de juiste plek, met de juiste verantwoordelijkheden? En hoe zit het met de balans tussen geven en nemen in dat systeem?

Systemisch leren kijken en werken

Systemisch werk is dus een zeer waardevol onderdeel van het coachproces en maakt daarom onderdeel uit van al onze opleidingen, zoals bijvoorbeeld Coaching en Counselling Jaar 1, Coaching en Counselling Jaar 2 en Stress en Burn-out Coaching en Counselling. Je leert bij ons hoe je met 1-op-1 opstellingen (met bijvoorbeeld poppetjes of matjes) systemisch kunt werken. Daarbij leer je zowel om met een cliënt te kijken naar diens (familie)systeem, als ook hoe je systemisch werk in organisaties kunt toepassen. Door visueel te maken hoe mensen (en soms ook dingen) zich tot elkaar verhouden, ziet en ervaart de cliënt welke dynamieken er in het systeem spelen en hoe dat hem/haar in het huidige leven beïnvloedt. Dit inzicht geeft ingangen om belemmerende patronen verder te onderzoeken en te doorbreken, of om bekrachtigende patronen te versterken.

Bronnen

Bert Hellinger Instituut – https://hellingerinstituut.nl/