Het managen van verwachtingen
Door: Louisa Busher
Heb je ooit een voorstelling gemaakt van hoe jouw leven eruit zou ‘moeten’ zien? Voldoet de werkelijkheid vaak niet aan je verwachtingen?
Het antwoord op deze vragen kan ‘ja’ zijn en je bent niet de enige voor wie dit geldt. Ideeën die we in onze jonge jaren hebben gevormd, voeden onze verwachtingen. We werken vaak toe naar een toekomst die we denken te willen, of zelfs nodig denken te hebben. Net zoals de eerste ervaringen in ons leven uniek voor ons zijn, geldt dat ook voor onze verwachtingen. En die kunnen gedurende ons leven veranderen. Zo verwachtte je misschien op een zeker moment een bepaalde baan of relatie te hebben, terwijl dit op een ander moment minder belangrijk lijkt te zijn. Misschien is je perspectief geleidelijk veranderd of is er iets gebeurd dat je van gedachten deed veranderen. Hoe we dit proces ervaren en hiermee omgaan, zal afhangen van verschillende factoren, waaronder onze natuurlijke aanleg, ons sociaal vangnet en onze huidige omstandigheden.
Hoewel de ontwikkelingen in ons leven opwindend kunnen voelen, kan het voor anderen betekenen dat we met pijnlijke gevoelens worden geconfronteerd. Deze gevoelens kunnen van tijdelijke aard zijn, maar kunnen ook aanhouden als we door het leven gaan. Deze gevoelens zijn vergelijkbaar met gevoelens van verdriet. Dit proces wordt ook wel “onbeperkt verlies” (nonfinite loss) genoemd en treedt op wanneer er een verschil bestaat tussen wat we verwachten en de realiteit van ons leven (1). Hoewel we niet altijd in staat zijn om dit te veranderen, is het wel mogelijk om je af te vragen hoe je je hierbij voelt en waar deze gevoelens vandaan komen. Misschien geloof je dat je niet voldoet aan de verwachtingen van je ouders. Waarom is dat zo? Misschien heb je het gevoel dat je verder zou zijn in je carrière als X, Y, of Z niet gebeurd waren. Wat het ook is, door de oorzaak en de reden van ons ongemak te identificeren, kunnen we herformuleren hoe we over ons leven denken. Dit kan helpen om onszelf te begrijpen en op den duur de kloof tussen onze verwachtingen en onze werkelijkheid te verkleinen.
Een andere manier om dit te doen is door onszelf eraan te herinneren dat niemand immuun is voor de onvoorspelbaarheid van het leven. Wanneer we moeilijke tijden doormaken of te maken krijgen met onvervulde verwachtingen, kan gemakkelijk het gevoel ontstaan dat wij de enigen zijn die dit meemaken. We voelen ons onbevredigd en dit wordt verergerd door ons instinct om onszelf te vergelijken met de mensen om ons heen. We zien andere mensen als zorgeloos, gesetteld en voldaan. Dit kan ertoe leiden dat we ons alleen voelen en ons afvragen waar het fout is gegaan. Onszelf eraan herinneren dat, voor ons allemaal, het leven vergankelijk en onvoorspelbaar is, kan aardend werken. Een manier om hiernaar te kijken is door het idee los te laten dat het leven lineair is en altijd in opwaartse richting gaat. In plaats daarvan zit het leven vol pieken en dalen, ongeacht onze leeftijd, achtergrond en eerdere ervaringen.
Bovendien kan dit ook helpen om ons te bevrijden van een onnodig schuldgevoel of verantwoordelijkheid die we met ons meedragen. Vaak gaan we op zoek naar redenen waarom ons leven is gelopen zoals het is gelopen (of niet). We overtuigen onszelf ervan dat als we andere beslissingen hadden genomen, we nu in een andere realiteit zouden leven in plaats van te erkennen dat het leven tot op zekere hoogte haar eigen weg gaat. Dat wil niet zeggen dat we ons leven niet kunnen beïnvloeden en dat we niet aan een toekomst moeten bouwen, maar het gaat er ook om dat we niet uit het oog mogen verliezen dat we bepaalde dingen niet in de hand hebben. Een nuttige oefening kan zijn om je zorgen op een rijtje te zetten en deze dan te groeperen in dingen die je kunt beïnvloeden en dingen die je niet in de hand hebt. Door onze zorgen op deze manier in te delen, kunnen we bepalen waar we actief iets aan kunnen doen, maar ook accepteren dat er aspecten van ons leven zijn waar we minder directe controle over hebben (2).
Tenslotte betekent het feit dat we met onverwachte omstandigheden te maken krijgen niet noodzakelijkerwijs dat de uitkomst negatief zal zijn. Een voorval dat op een bepaald moment rampzalig lijkt, kan gelukkiger uitpakken dan we ons misschien aanvankelijk realiseren, zoals de volgende anekdote laat zien;
Er bestaat een Taoïstisch verhaal over een oude boer die jarenlang gewassen heeft verbouwd. Op een dag liep zijn paard weg. Toen de buren het nieuws hoorde, kwamen zij op bezoek. ‘Wat een pech’, zeiden ze meelevend. ‘Misschien’, antwoordde de boer. De volgende ochtend kwam het paard terug, met drie andere wilde paarden. ‘Wat geweldig’, riepen de buren. ‘Misschien’, antwoordde de boer.
De volgende dag probeerde zijn zoon op een van de ongetemde paarden te rijden. De zoon werd van het paard gegooid en brak zijn been. De buren kwamen weer langs om hun medeleven te betuigen. ‘Misschien’, antwoordde de boer. De dag daarop kwamen er militaire ambtenaren naar het dorp om jonge mannen op te roepen voor het leger. Toen ze zagen dat de zoon een gebroken been had, gingen ze aan hem voorbij. De buren feliciteerden de boer met hoe goed alles was afgelopen. ‘Misschien’, zei de boer.
Deze anekdote illustreert ook dat, net zoals wij onszelf snel met anderen vergelijken, anderen even snel commentaar leveren op ons leven. Hoewel anderen soms een grote bron van steun kunnen zijn, kan het ook nodig zijn om meningen die ons niet helpen, in twijfel trekken of zelfs verwerpen. Hierdoor kun je ervoor zorgen dat jouw eigen perspectief behouden blijft, zonder vervuild te worden door de oordelen van anderen.
Samenvatting
Hoewel onze verwachtingen kunnen veranderen, kunnen deze soms ook op gespannen voet lijken te staan met de realiteit van ons leven. Dit kan gevoelens van verdriet oproepen, ook wel bekend als “onbeperkt verlies”, welke pijnlijk kunnen zijn om mee om te gaan. Door de oorzaak en reden van ons ongemak te identificeren, kunnen we onze gevoelens ontrafelen en leren om onszelf beter te begrijpen. Door te erkennen dat het leven voor ons allemaal onvoorspelbaar en vergankelijk is, en dat we niet alleen staan in onze ervaringen, kunnen we deze gedachten aanvechten. Net als de Taoïstische boer is het ook nuttig om te onthouden dat een schijnbaar negatieve (of positieve) ontwikkeling kan leiden tot een onverwacht resultaat in ons leven. We kunnen dan de ‘eb en vloed’ van het leven beginnen te aanvaarden, en ons helpen realiseren dat, hoewel het regelmatig uit elkaar valt, het toch altijd weer bij elkaar komt.
Referenties
(1) Williams, L. (2020). 7 Types of Grief You Should Know Right Now [online]. Beschikbaar op: https://whatsyourgrief.com/types-of-grief-2
(2) Taylor, J. (2017) The Circle of Concern and Influence [online]. Beschikbaar op: https://www.habitsforwellbeing.com/the-circle-of-concern-and-influence/
